Zwykliśmy traktować architekturę lat 1945–1989 jako jednorodną, pozbawioną finezji, raczej przytłaczającą niż godną zachwytów. Mniemanie, jakoby budownictwo epoki PRL było szarym monolitem, jest wielkim błędem!

Przede wszystkim w architekturze drugiej połowy XX wieku w Polsce zachodziły naprawdę znaczące zmiany. Nietrudno wyróżnić w tym półwieczu epoki stylistyczne, nurty, które ulegały zmianom w czasie (nawet, jeśli były to zmiany sterowane politycznie).

Ale na tym nie koniec. Nawet kiedy już uporządkujemy sobie te okresy – epoki, opiszemy ich główne założenia i obejrzymy budowle najlepiej je reprezentujące, zaraz okaże się, że w ich ramach powstawały dziesiątki obiektów od stylu głównego nurtu odbiegających. W mojej opinii właśnie te budowle są najciekawsze – bo są wynikiem kreacji architektów, ich pomysłowości, pędu do oryginalności czy autorskiej interpretacji pewnych stylistycznych założeń. A przecież wszyscy wiemy, że w latach PRL, kiedy to twórczość architektoniczna była zmonopolizowana przez władze państwowe, o oryginalność i autorskie projekty wcale nie było łatwo.

Żeby jednak móc docenić bogactwo form architektury tych kolejnych „epok” architektury drugiej połowy XX wieku, warto poznać te najważniejsze przemiany, jakie ją kształtowały. Chciałabym o nich nieco opowiedzieć, pokazując zarówno przekłady realizacji spełniających cechy danego okresu politycznego i stylistycznego, jak i te, które ów schemat przełamywały. Może uda się w ten sposób spojrzeć na architekturę czasów Polski Ludowej bez uprzedzeń i uwolnić od stereotypów. Anna Cymer

Anna Cymer – historyczka architektury, absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, zajmująca się popularyzacją wiedzy na temat architektury, głównie nowoczesnej i najnowszej. Pisuje zarówno do mediów popularnych, jak branżowych i specjalistycznych. Autorka książki "Architektura w Polsce 1945-1989", stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, laureatka Nagrody Dziennikarskiej Izby Architektów RP. Warszawianka, która uwielbia Górny Śląsk, niedoszła absolwentka Studium Fotografii ZPAF maniakalnie fotografująca budynki.

Wykład w ramach cyklu „Architektura w Wozowni”, współfinansowanego ze środków Gminy Miasta Toruń