Miasto położone nad Notecią, na granicy Wielkopolski i Kujaw, niedaleko Jeziora Pakoskiego, zamieszkałe przez 6 tysięcy ludzi, nazywane „Jerozolimą Kujaw”. Pierwsze wzmianki o osadzie targowej położonej na wyspie na rzece Noteci pochodzą z 1243 r.; w 1258 książę kujawski Kazimierz wybudował tu zamek. W 1359 r. nastąpiła z nadania Kazimierza III Wielkiego lokacja miasta. W 1450 r. założono Akademię Pakoską, po krótkim okresie świetności, szkoła podupadła. Największy rozwój przyniósł miejscowości wiek XVI i XVII, a zahamował potop szwedzki. Jednak już w XVIII wieku Pakość zaczęła się podnosić z upadku, czego przejawem było odnowienie Akademii w drugiej połowie XVIII wieku; szkoła przetrwała do 1822 r. W XIX wieku miasto otrzymało połączenie kolejowe i wybudowano cukrownię, co było bodźcem dla dalszego jego rozwoju. Na początku XX wieku mieszczanie brali czynny udział w powstaniu wielkopolskim.
W Pakości zachował się dawny układ urbanistyczny, z długim prostokątnym rynkiem. Najcenniejszym zabytkiem miasta jest XVII-wieczny zespół klasztorny franciszkanów-reformatów. Sprowadzono ich tu w 1631 r. dzięki staraniom braci Działyńskich. Między 1656 a 1680 r. na miejscu dawnego zamku wzniesiono kościół św. Bonawentury wraz z klasztorem. Zakon uległ kasacie w 1838 r., ale w 1971 r. franciszkanie powrócili do dawnej własności, choć w mieście byli ponownie obecni już od 1931 r. Budynek świątyni zachował fragmenty murów gotyckiej warowni. Jednonawową, barokową budowlę przebudowano w latach 1763-1769 i wyposażono w 1768 r. w stylu rokoka i klasycyzmu. Zachowano kilka elementów wystroju XVII-wiecznego, w tym rzeźbę Matki Boskiej Pakoskiej, epitafia oraz obrazy, w tym przedstawiający Marię z Dzieciątkiem, św. Bonawenturą i św. Ludwikiem d'Anjou z 1647 r. pędzla Bartłomieja Strobla). Klasztor w wyniku przebudowy zatracił większość cech stylowych.
Na południe od kościoła stoi XVIII-wieczna barokowa kaplica św. Rocha. Nad dwoma brzegami Noteci znajduje się najsłynniejszy zespół zabytkowy Pakości – założona w 1628 r., druga najstarsza w Polsce kalwaria. Powstała ona z inicjatywy proboszcza księdza Wojciecha Kęsickiego, a opiekowali się nią bracia franciszkanie. Dziś kalwaria jest złożona z ponad 20 kaplic, wybudowanych między 1643 a 1838 r. w stylach barokowym, rokokowym i klasycystycznym, plebanii „klasztorek” z końca XVIII w. i barokowego kościoła Ukrzyżowania z drugiej połowy XVII wieku. Świątynia posiada wyposażenie barokowe z XVII wieku i rokokowe z drugiej połowy XVIII wieku. W skład założenia wchodzi cmentarz z grobowcami z początku XIX wieku. Ponadto w miejscowości znajduje się klasycystyczny dworek z pierwszej połowy XIX wieku, a także XIX- i XX-wieczna zabudowa, z eklektycznym ratuszem z 1907 r.
Dodaj komentarz