Miejscowość położona na północny zachód od Torunia, związana historycznie z Bierzgłowem. W X i XI wieku istniał tu gród, przejęty w 1232 r. przez Krzyżaków. Na jego miejscu wznieśli oni drewniany zamek, który w 1263 r. zdobyli Litwini pod wodzą Trojanta (z wyjątkiem wieży), wkrótce po tym obległ go wódz Prusów Skomand. Około 1270 r. utworzono komturię i zaczęto wznosić murowany zamek, ukończony w następnym stuleciu. Podczas wielkiej wojny z zakonem Polacy zajęli zamek, który oddali po I pokoju toruńskim. W 1415 r. zlikwidowano komturię, włączając ją do toruńskiej. W 1454 r. szlachta Ziemi Chełmińskiej zajęła zamek. Wkrótce po tym król Kazimierz IV Jagiellończyk rozkazał zburzyć twierdzę, co wykonano tylko częściowo. W 1520 r. rada miasta Torunia zamieniła zamek w Świeciu za Bierzgłowski. Po 1580 r. zaczął popadać w ruinę, niszczony przez pożary i zawieruchy wojenne. Ostatecznie w 1840 r. Toruń utracił zamek, który przeszedł w ręce prywatne. Twierdzę częściowo odbudowano w duchu neogotyckim w 1860 r., jednak pożar w 1908 r. zniszczył ją ponownie; odbudowa trwała do 1911 r. Po przejęciu obiektu przez kurię diecezji chełmińskiej w 1933 r. podjęto decyzję o gruntownej odnowie i dalszej rekonstrukcji. Prace rozpoczęto w 1936 r. pod kierownictwem poznańskiego architekta Stefana Cybichowskiego, z którym współpracowali znani w tamtych czasach artyści. Po II wojnie światowej zamek zaadaptowano na Zakład Opieki dla Dorosłych, a w III Rzeczpospolitej ponownie został przejęty przez instytucje kościoła katolickiego. Podjęto również dalsze prace rekonstrukcyjne i renowacyjne.
Całość składa się z zamku głównego i przedzamcza. Twierdza leży na stromej skarpie doliny Wisły, na sztucznie nadsypanej platformie. Zamek główny w kształcie nieregularnego czworokąta otacza z trzech stron międzymurze i dawna fosa; składa się on z dwóch skrzydeł i muru obwodowego, otaczających dziedziniec. Skrzydło południowe pierwotnie posiadało jedno piętro, ale w 1860 roku nadbudowano drugie. Skrzydło zachodnie zrekonstruowano w XX wieku; w jego skład wchodzi kaplica, pierwotnie czteroprzęsłowa. Po odbudowie jedno przęsło wydzielono i przekształcono na przedsionek oraz zakrystię. W kaplicy odtworzono sklepienia, a zabytkowe, barokowe elementy wyposażenia pochodzą z Wołynia. Na terenie przedzamcza znajdują się zabudowania gospodarcze, zrekonstruowane na bazie gotyckich pozostałości. Warto też zwrócić uwagę na wieżę bramną oraz rzadko spotykaną w regionie rzeźbę architektoniczną w tympanonie portalu prowadzącego na dziedziniec.
Dodaj komentarz