Malowniczo położona miejscowość na skraju zboczy Doliny Dolnej Wisły, w połowie drogi pomiędzy Bydgoszczą a Chełmnem. W latach 1161-1187 własność wojewody mazowieckiego Żyry, w 1222 r. jako jedna z dwustu miejscowości zostaje nadana biskupowi Chrystianowi. W 1289 lub 1299 r. stała się siedzibą komturstwa, niecałe sto lat później włączonego do komturii starogrodzkiej. Pod koniec XV wieku jej właścicielem był biskup chełmiński Stefan z Nidzicy, a w 1505 r. została własnością biskupstwa. Głównym zabytkiem wsi jest kościół parafialny pod wezwaniem świętego Bartłomieja. Został on wzniesiony pod koniec XIII wieku. Świątynię konsekrowano ponownie w 1728 r., prawdopodobnie w związku ze zniszczeniami wywołanymi przez wojny ze Szwecją. Przebudowa i rozbudowa w 1904 r. nadała budynkowi charakter neogotycki i przyczyniła się do przeorientowania budowli; prezbiterium zostało zwrócone ku zachodowi. Znajdujący się we wnętrzu barokowy ołtarz główny pochodzi z 1724 r.; ponadto w świątyni znajdują się dwa ołtarze boczne, prawdopodobnie z 1904 r., z elementami wystroju z XVIII wieku. Reszta wystroju powstała w XVIII i XIX wieku, w stylach barokowym i neorokokowym. W budowli zachowała się także dawna, gotycka chrzcielnica, a obecnie kropielnica z drugiej połowy XIII wieku. Na północ od kościoła znajduje się wzgórze zamkowe, gdzie niegdyś istniał zamek, a które dziś pełni funkcję punktu widokowego na dolinę otaczającą Wisłę. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1285 r., cztery lata później wymieniane jest imię pierwszego komtura – Dytrycha. Władysław Jagiełło w 1410 r. nadał zamek kasztelanowi poznańskiemu Mościcowi ze Stęszewa. Wkrótce potem zamek zajęli ponownie Krzyżacy, a w 1466 r. stał się własnością królewską. Od 1495 r. warownia była we władaniu biskupów chełmińskich; za zaborów zamek prawie całkowicie rozebrano i w 1892 r. wzmiankowano tylko o gruzach; pierwotny układ budowli jest nieczytelny. W Unisławiu ponadto znajduje się wczesnośredniowieczne grodzisko, w XIX wieku użytkowane jako cmentarz ewangelicki, po którym pozostały pojedyncze nagrobki; posiada ono formę kolistego kopca obwiedzionego wałem.
Dodaj komentarz